U našoj zemlji kod dve od tri osobe HIV infekcija se otkrije kada je imunološki sistem osobe već značajno narušen. Kasno postavljena dijagnoza HIV infekcije vodi većem riziku od oboljevanja i umiranja, a odgovor na terapiju je slabiji.
Isto tako, povećan je i rizik za dalje prenošenje. Znajući da HIV infekcija može dugi niz godina proticati bez ikakvih simptoma, jedini način da se otkrije je da se osoba koja je imala rizik testira, ističu u Institutu za javno zdravlje Srbije “Dr Milan Jovanović Batut” povodom Svetskog AIDS dana, 1. decembra.
Svako testiranje na HIV treba da bude dobrovoljno i poverljivo, a može se obaviti tokom cele godine u savetovalištima pri svim institutima i zavodima za javno zdravlje, kao i u još nekim zdravstvenim ustanovama, u 24 grada širom Srbije.
U Batutu podsećaju da je HIV infekcija hronično stanje sa kojim se može kvalitetno i dugo živeti, ali samo ukoliko se pravovremenim i adekvatnim lečenjem kontroliše umnožavanje HIV-a. U Srbiji HIV pozitivne osobe imaju mogućnost da nakon završene dijagnostike započnu odmah lečenje HIV infekcije koje daje odlične rezultate.
Visokoaktivna antiretrovirusna terapija (HAART) je dostupna i besplatna u Republici Srbiji od 1997. godine za sve osobe inficirane HIV-om. Lečenje kombinovanom antiretrovirusnom terapijom je dostupno u četiri regionalna centra: Beogradu, Novom Sadu, Nišu i Kragujevcu.
U periodu 2003–2019. godine registrovano je značajno povećanje osoba inficiranih HIV-om na lečenju kombinovanom antiretrovirusnom terapijom (2065 osoba krajem 2019. prema 330 osoba krajem 2003. godine), što je rezultiralo da se od 2000. godine registruje značajna redukcija obolevanja i umiranja od AIDS-a u Srbiji.
Prema podacima Instituta u Srbiji trenutno žive 2843 osobe kojima je dijagnostikovana HIV infekcija, a procenjuje se da još oko 400 osoba ne zna da je inficirano HIV-om. Od početka epidemije, 1985. godine, zaključno sa novembrom 2020. godine u Republici Srbiji su registrovane 4123 osobe inficirane HIV-om, od kojih je 2047 osoba obolelo od AIDS-a, dok je 1280 osoba inficiranih HIV-om preminulo (1159 od AIDS-a, a još 121 osoba umrla je od bolesti ili stanja koja nisu povezana sa ovom infekcijom).
U periodu januar–novembar 2020. godine novodijagnostikovano je 55 osoba inficiranih HIV-om, što je trostruko manje nego u istom periodu prošle godine (175 osoba). Registrovano je 17 puta više muškaraca u odnosu na žene. Najveći broj novodijagnostikovanih osoba inficiranih HIV-om je uzrasta 20–49 godina (77,5 odsto).
Najmlađa osoba kojoj je dijagnostikovana HIV infekcija ima 19 godina, a najstarija 76 godina.
U odnosu na način transmisije, kod 54 osobe HIV je prenešen seksualnim odnosom bez kondoma (98 odsto svih prijavljenih slučajeva) od kojih je 47 muškarca koji su prijavili rizične seksualne odnose sa drugim muškarcima – MSM (87 odsto svih osoba sa poznatim načinom transmisije).
U istom periodu, kod 10 osoba je novodijagnostikovan AIDS, dok su četiri osobe umrle od AIDS-a, što je pet puta manje obolelih i četiri puta manje umrlih u poređenju sa istim periodom 2019. godine.
Svetski AIDS dan, 1. decembar, obeležava se ove godine pod sloganom “Globalna solidarnost, zajednička odgovornost”. U prilog globalnoj solidarnosti, i u Republici Srbiji zdravstveni radnici i organizacije civilnog društva čine napore da nastave sa pružanjem usluga prevencije, testiranja, lečenja i podrške osobama inficiranim HIV-om, usvajajući nove načine za prevazilaženje izazova u pružanju ovih usluga usled pandemije kovida 19.
Svako usporavanje pružanja ovih usluga ostavilo bi mnoge ranjive populacije u većem riziku od HIV infekcije, ali i smrtnih slučajeva povezanih sa AIDS-om.
